Kinematografija u fokusu po prvi put ove godine je regija, i to Baltik, pa ćemo tokom predstojećeg 23. Festivala evropskog filma Palić imati prilike da pogledamo kroz nekoliko selekcija, uključujući “Baltik u fokusu”, igrane, dokumentarne i animirane filmske dragulje iz Litvanije, Estonije i Letonije.
Ove tri Baltičke države sarađuju na regionalnom nivou u nekoliko oblasti među kojima je i kinematografija. Njihova saradnja datira od građanskih pokreta za nezavisnost od Sovjetskog Saveza sredinom osamdesetih koja je kulminirala spektakularnim događajem nazvanim Baltički put, kada se oko dva miliona ljudi uhvatilo za ruke i stvorilo lanac dug 600 kilometara od Talina, preko Rige do Viljnusa tokom 1989. godine. Sve tri zemlje na filmskom tržištu često nastupaju zajedno u cilju jače vidljivosti, razvijajući modele koprodukcije neohodne za unapređenje kvaliteta i hvatanja u korak sa izazovima savremene filmske industrije.
Kinematografije ove tri zemlje su tradicionalno bile zastupljene na Paliću, gotovo u svim selekcijama i posebno predstavljanje vodećih autora nije potrebno. Nagrade u programu “Paralele i sudari” su osvajali estonski autori Kadri Kousar sa filmom “Magnus” (2007), Veiko Ounpu za “Iskušenja Svetog Antonija” (2010) i “Free Range – Balada o prihvatanju sveta” (2014), Rainer Sarnet za film “Idiot” (2012), kao i litvanska rediteljka Kristina Buožite za ostvarenje “Nestajući talasi” (2012). Prikazivali smo filmove kultnog Litvanca Šarunasa Bartasa, Estonca Rainera Sarneta, Letonca Aika Karapetiana, dokumentaristu Jaka Kilmija, kao i inovativne animirane i kratke filmove u programu Mladi duh Evrope.
U okviru ovogodišnjeg 23. izdanja FEF Palić predstavićemo savremene autore, restaurisane klasike, kao i izbor kratkih i animiranih filmova po kojima je ova regija dominantna na filmskoj sceni. U Glavnom takmičarskom programu prikazujemo letonski film “Ja sam ovde”, debitantski film Renarsa Vimbe nagrađenog Kristalnim medvedom na ovogodišnjem Filmskom fetstivalu u Berlinu. U programu posvećenom kinematografiji Baltičkih zemalja predstavljamo dva nova estonska filma i to debitantski “The Days That Confused” (r: Triin Ruumet) i novo ostvarenje rediteljke Kadri Kusar “Mama”. Iz Litvanije prikazujemo film “Sanagailino leto” rediteljke Alante Kavaite nagrađene na Sandensu prošle godine za najbolju režiju, te dokumentarac pod naslovom “Kada razgovaramo o KGB-u” (r: Maxì Dejoie, Virginija Vareikyte). Letoniju u programu predstavljamo filmom “Zora” višestruko nagrađivane rediteljke Leile Pakalnjine. U okviru programa “Baltik u fokusu” predstavićemo i izbor izvanrednih kratkih i animiranih filmova iz sve tri baltičke zemlje što predstavlja pravu poslasticu jer se radi o zaista vrhunskim, inventivnim i duhovitim ostvarenjima.
Program Mladi duh Evrope prikazuje muzički dokumentarac o improvizovanoj i eksperimentalnoj tradiciji Estonije u filmu “Improvizovano”, kao i animirani film “Život sa Hermanom H. Rotom”. U okviru predfestivalskog programa “Klasici na trgu” prikazujemo film letonskog dokumentariste Franka Herca “Bilo jednom sedam Simeona” (1989) o sedmorici braće džez muzičara uzrasta od pet do dvadeset godina koji su zajedno sa majkom 1988. godine oteli putnički avion u želji da napuste Sovjetski Savez. Na gradskom trgu u Subotici prikazaćemo i litvanski klasik “Osećanja” (1968) i estonski naučno-fantastični film “Hotel Kod izgubljenog alpiniste” (1979) prema kultnom romanu braće Strugacki.
U poslednje dve decenije evropski film je doživeo velike promene. Ne može se više govoriti o malim i velikim nacionalnim kinematografijama. Na filmskoj sceni Evrope dešavaju se česte promene i iznenadni događaji koji određene kinematografije stavljaju u žižu interesovanja. Iz tog razloga je pre deset godina na Paliću uveden program “Kinematografija u fokusu” koja svake godine predstavlja neku od značajnih, u tom trenutku najinteresantnijih, filmskih produkcija u Evropi. Tako su do sada na Festivalu predstavljene kinematografije Švedske, Belgije, Norveške, Finske, Austrije, Izraela, Rusije, Češke, Poljske, Turske, Gruzije i Slovačke.
Program “Baltik u fokusu” je ostvaren u saradnji sa Litvanskim filmskim centrom, Estonskim filmskim institutom i Filmskim centrom Letonije. Filmske projekcije programa “Baltik u fokusu” održavaće se u Art bioskopu Aleksandar Lifka u Subotici.
Predstojeći 23. Festival evropskog filma Palić održaće se od 16. do 22. jula na više lokacija kraj jezera Palić i u Subotici. Biće prikazano preko 100 filmova raspoređenih u 13 programskih celina uz prisustvo velikog broja gostiju iz cele Evrope.
