Španska multimedijalna umetnica Marija Kanjas (María Cañas) dobitnica je ovogodišnje nagrade „Underground spirit“ koju Festival evropskog filma Palić dodeljuje za izuzetan rad na polju nezavisnog filma, kao i za jedinstven pristup filmskom jeziku i autentičnu autorsku poetiku izgrađenu van glavnih tokova industrije. Dolazak Marije Kanjas na FEF Palić podržan je kroz program mobilnosti umetnika u okviru PICE fonda organizacije Acción Cultural Española (AC/E).
Dela Marije Kanjas su puna ironije, sa dominantnim kritičkim i kontradiktornim smislom u instalacijama i video radovima koji istražuju granice između fikcije i stvarnosti. U svom delu bavi se snimanjem i prikupljanjem audiovizuelnog materijala kojim se iznose kritički diskursi koji se odnose na kolektivne imaginacije o tradicijama, stereotipima ili rodovima, koristeći se klasičnim i eksperimentalnim filmom, found footage tehnikom i brojnim resursima koji karakterišu njen transgresivni, eklektični i ironični pristup.
Jedna od najkontroverznijih instalacija Marije Kanjas je „Nasleđena supstanca „, koju je stvorila u saradnji sa Huanom Romerom, a izložena je 1999. godine u prostoru „Zona u usponu“ Andaluzijskog centra za savremenu umetnost (CAAC). U delu „Budi zla (Sevilja đavola)“ iz 2013. u umetnica suočava protivrečan odnos koji održava sa svojim rođenim gradom kroz, kako sama kaže, „oštro i groteskno putovanje kroz suštinu Sevilje u njenoj najdublje ukorenjenoj tradiciji i njenim izvanrednim izvedbama koje odaju počast ljudima ne samo kao izvoru folklornog materijala već i kao autentičnim protagonistima istorije“. U delu „Sveti triler“ (2011) dolazi do neobičnog susreta između Majkla Džeksona i orkestra bratstva tokom Uskršnjeg posta.
CAAC iz Sevilje je koproducirao četiri njena dela, među kojima je video instalacija sa tri kanala “Smeh u tami” (2015), omaž kinematografskim arhetipovima nezavisnih žena koje se bune protiv ustaljenog i pokazuju svoju moć kroz smeh; i “Ruka koja cvrkuće” (2015), satira o novoj „religiji selfija“ i drugim patologijama povezanim sa digitalizacijom savremenog društva. Bila je direktorka Animalario TVProducciones, platforme za eksperimentalnu audiovizuelnu umetnost koja istražuje različite načine stvaranja kao što su muzički spotovi, video art, digitalna slika, instalacije i internet projekti.
Dobitnici nagrade posvećen je i Omaž program u bioskopu Abazija, u okviru kojeg će biti prikazani izabrani kratki filmovi nastali u poslednjih desetak godina.
Nagrada Underground spirit, ustanovljena 2008. godine, dodeljena je do sada F.Ž. Osanu, nemačkom reditelju Uliju M. Šupelu, domaćem reditelju Želimiru Žilniku, Norvežaninu škotskog porekla Jernu Utkilenu, švedskom rediteljskom tandemu Ola Simonsonu i Johanu S. Nilsonu, francuskom animatoru Eduaru Salijeru, mađarskom super-8 dvojcu – braći Buharov, umetničkoj grupi pet španskih reditelja koju je britanski filmski magazin Sight & Sound nazvao “Električnim jahačima Apokalipse”, te jugoslovenskom i slovenačkom direktoru fotografije i reditelju, jednom od začetnika crnog talasa Karpu Godini, francuskom animatoru, reditelju i vizuelnom umetniku Bertranu Mandikou, italijanskoj rediteljki i scenaristkinji Tici Kovi i austrijskom reditelju i fotografu Rajneru Frimelu, francuskom reditelju Žanu Šarlu Iju, austrijskoj rediteljki i montažerki Sari Fgaier, rumunskoj producentkinji Adi Solomon, i švedskom snimatelju i direktoru fotografije Ištvanu Borbašu.
Jubilarno 30. izdanje Festivala evropskog filma Palić, u organizaciji Otvorenog univerziteta Subotica, održaće se od 15. do 21. jula 2023. na Paliću i u Subotici, dok bogat predfestivalski program počinje već prvog dana jula. Na ovogodišnjem festivalskom izdanju očekuje se preko 150 filmskih profesionalaca iz zemlje i inostranstva, a pored bogatog filmskog programa, publika će moći da uživa u brojnim dinamičnim pratećim sadržajima – koncertima, izložbama, promocijama knjiga, radionicama i stručnim predavanjima.
Foto: Paula Rosell
