„Kritički vodič kroz srpski film, 2018-2022“, u izdanju Filmskog centra Srbije, predstavljen je u utorak 18. jula na 30. izdanju Festivala evropskog filma Palić. Zoran Janković i Đorđe Bajić, srpski filmski kritičari sa višedecenijskim iskustvom u štampanim i elektronskim medijima, autori su ove upravo objavljene kapitalne knjige koja sadrži kritičke tekstove o svim srpskim dugometražnim igranim filmovima prikazanim u redovnoj bioskopskoj distribuciji ili na festivalima tokom proteklih pet godina. Ova knjiga je nastavak „Kritičkog vodiča kroz srpski film, 2000-2017“. objavljenog pre pet godina.
U knjizi se mogu pronaći tekstovi o festivalskim favoritima („Otac“, „Teret“, „Oaza“, „Heroji radničke klase“, „Kelti“, „Šavovi“, „Strahinja Banović“, „Usekovanje“, „Kristina“…) i najgledanijim srpskim filmovima u našim bioskopima (serijal „Južni vetar“, „Toma“, „Taksi bluz“…), ali isto tako i o režijama mladih autora u usponu nastalih sa malo novca i puno kreativnosti („Moj jutarnji smeh“, „Ivana Grozna“, „Banditi u potrazi za mamom“, „Who the Fuck Are You“…) i žanrovski profilisanim ostvarenjima vrednima gledalačke pažnje („Ederlezi Rising“, „Vampir“, „Lihvar“…).
Autori knjige su u najavnom tekstu u ovom zborniku napisali: „Franšize (u smislu nastavaka zapaženih i popularnih filmova) na mahove su deo ponude i srpske kinematografije, pa se, eto, ponekad desi, da i knjige o srpskom filmu i same dožive nastavke. Pet godina je prošlo od našeg prvog ’Kritičkog vodiča kroz srpski film’, u kome je obuhvaćen period od gotovo dve decenije, od 2000. do 2017. godine godine, a knjiga koju sada držite u rukama je nastavak i produžetak prethodne, nastala je sa očiglednom namerom da se u fokus stave dugometražni srpski igrani filmovi premijerno prikazani između 1. jaunara 2018. i 31. decembra 2022. godine. U ovoj knjizi se tako našlo 85 tekstova o isto toliko filmova, što svakako nije mali i beznačajan broj, tim pre što nova knjiga obuhvata ’samo’ proteklih pet godina, dok je prethodna obuhvatala čak osamnaest, što ide u prilog tezi da je u našoj kinematografiji iz godine u godinu sve više dugometražnih igranih filmova a što je, naravno, posledica šireg proboja novijih tehnologija, ali i prikazivačkih mogućnosti.“
Pored detaljnih kritičarskih osvrta, tekstovi sadrže tehničke detalje i faktografiju, sinopsise, kao i obilje podataka i zanimljivosti za poklonike sedme umetnosti, s posebnim osvrtom na recepciju svakog pojedinačnog ostvarenja. Želja i namera autora ovog vodiča bila je da se savremeni srpski film predstavi u svem njegovom bogatstvu i raznovrsnosti. Rečima Bajića i Jankovića: „Film uvek deli sudbinu zemlje u kojoj nastaje, tako da je turbulentno vreme u kome živimo puno je izazova – dakako, prvenstveno životnih, pa onda i filmskih. Ono što u ovom trenutku možemo da uradimo jeste da pažnju usredsredimo na filmove nastale tokom proteklih pet godina, i da na tim primerima pokušamo da mapiramo, uočimo, osvetlimo i pojasnimo i neka nova stremljenja i svežepridošle tendencije.“
Urednik knjige „Kritički vodič kroz srpski film, 2018-2022“ je Miroljub Stojanović, urednik izdavačke delatnosti Filmskog centra Srbije, dok se za dizajn i prelom knjige pobrinuo Borut Vild, jedan od vodećih regionalnih i evropskih grafičkih dizajnera. Predgovor je napisao Ivan Velisavljević, filmski pregalac i kritičar sa kome su Bajić i Janković sarađivali na prethodnom „Vodiču“.
Ivan Velisavljević u svom predgovoru ističe: „Iako se Bajićevi i Jankovićevi tekstovi fokusiraju na pojedinačne filmove – naraciju, stil, autorsku poetiku i tek jednim delom na recepciju – čitaoci lako mogu steći uvid u potrese i promene koji su zadesili srpski film u prethodnih pet godina… O temama, narativnim obrascima, audio-vizuelnoj estetici i stilu filmova, i naravno o njihovoj vrednosti, kao i uvek ozbiljno i argumentovano, ali i pitko i pristupačno, pronaći ćete u Đorđevim i Zoranovim tekstovima, i sa njima ćete se složiti ili ne. Ipak, nesumnjivo je da su njih dvojica posvećeno i na visokom nivou nastavili posao koji smo zajedno započeli prvim ’Kritičkim vodičem’, i da ova knjiga predstavlja kapitalan poduhvat kakav ne postoji ni u mnogo bogatijim kinematografijama. Sâmo postojanje takve knjige dovoljno je da održi plamičak nade u svetlu budućnost srpskog filma.“
Ovoj knjizi je, prethodio „Kritički vodič kroz srpski film 2000-2017“ (dva rasprodata izdanja), čiji su autori, Bajić, Janković i Velisavljević, potom zajedno napisali i knjigu objavljenu na engleskom jeziku „Najbolji srpski filmovi 21. veka“ (jedno rasprodato izdanje). Obe knjige je objavio Filmski centar Srbije. Ista trojka je 2008. bila deo šireg autorskog tima zbornika eseja na ovdašnje filmske i knematografske teme „Novi kadrovi – Skrajnute vrednosti srpskog filma“ (u izdanju beogradske kuće Clio).
Foto: M.M./ATA Images
