25. OLIMPIJSKE IGRE
Kraljica Katalonije – centar sportskog sveta 1992.
U španskom gradu na obali Sredozemnog mora odakle je Kristifor Kolumbo krenuo u osvajanje Novog sveta, kraljici Katalonije – Barseloni, od 25. jula do 9. avgusta 1992. godine na 25. letnjim Olimpijskim igarama u bitku za osvajanje medalja u 28 sportova, odnosno 257 disciplina, krenulo je i 9.367 sportista iz 169 zemalja.
Španski kralj Huan Karlos Prvi proglasio je Igre otvorenim nakon što je Olimpijski plamen upalio paraolimpijac u streličarstvu Antonio Reboljo na spektakularnoj ceremoniji ulepšanoj kasnije velikim hitom „Barselona“, koju je posebno za tu priliku napisao i sa Monserat Kabalje otpevao Fredi Merkjuri.
Početak najveće planetarne sportske smotre ostao je upamćen i po podatku da je plamen prenešen strelom do velike baklje na stadionu, ali je naknadnim pregledom televizijskog snimka utvrđeno da je strela koju je ispalio Reboljo promašila cilj, a vatra je upaljena rezervnim mehanizmom ne umanjivši lepotu i jedinstvenost događaja.
Tokom Igara u jednom od glavnih evropskih ekonomskih centara, koji je organizaciju dobio u trci sa protvkandidatima Amsterdamom, Beogradom, Birmingemom, Brizbejnom i Parizom, olimpijska odličja osvojile su 64 zemlje.
Najuspešniji su bili sportisti iz 12 bivših republika Sovjetskog Saveza, osvojivši pod imenom Zajednica Nezavisnih Država (ZND) 112 medalja (45 zlatnih, 38 srebrnih i 29 bronzanih). Odmah iza njih bili su takmičari SAD – 108 (37-34-37) i Nemačke koji su prvi put od 1964. učestvovali ujedinjeni i zabeležili skor od 82 odličja (33-21-28).
Nakon takmičenja u Minhenu 1972. godine ovo su bile prve Igre na kojima su učestvovale sve članice međunarodnog olimpijskog pokreta, odnosno nijedna država ih, konačno, nije bojkotovala.
Pribaltičke zemlje Litvanija, Letonija i Estonija imale su samostalne ekipe prvi put posle Drugog svetskog rata, sportisti iz Južne Afrike, zbog aparthejda, posle 32 godine ponovo su bili u olimpijskom pokretu, a prvi put su samostalno nastupile i bivše republike iz Jugoslavije – Slovenija i Hrvatska.
Jugoslavija je učestvovala sa 52 takmičara u individualnim sportovima, s obzirom da zbog sankcija Ujedinjenih nacija nije bio dozvoljen nastup ekipama, i osvojila tri medalje pod olimpijskom zastavom i nazivom „Nezavisni olimpijski učesnici“ (IOP) koji su koristili i sportisti Makedonije i Bosne i Hercegovine čiji olimpijski komiteti još nisu bili primljeni u MOK.
Sve tri jugoslovenske medalje su osvojili strelci – Jasna Šekarić srebro u disciplini vazdušni pištolj, Aranka Binder bronzu (vazdušna puška) kao i Stevan Pletikosić u olimpijskom meču, što je bilo dovoljno, tek, za 47. poziciju na listi osvajača olimpijskih odličja.
Ni Igrama u Barseloni, koje su u program uvrstile badminton, bejzbol nakon što je šest puta bio demonstracioni sport, džudo za žene i ponovo kajak i kanu na divljim vodama, nije manjkalo sportskih heroja.
Prvi među njima bio je gimnastičar ZND, Belorus Vitalij Ščerbo, koji je osvojio šest zlatnih medalja – pet u pojedinačnoj i jednu u ekipnoj konkurenciji, od kojih četiri u
jednom danu.
Ruski sportisti su bili nepikosnoveni u plivanju slobodnim stilom – Aleksandar Popov i Jevgenij Sadovij su osvojili po dva pojedinačna zlata, a Sadovij još jedno u štafeti, dok se od plivačica sa tri zlatne medalje u istoriju Olimpijskih igara upisala Mađarica Kristina Ergesegi.
Zbog mladosti i zlatne medalje u skokovima u vodu posebno mesto pripada kineskinji Fu Mingsi koja je 1992. imala nepunih 14 godina, a pobedom u trci na 10.000 metara
Etiopljanka Derarte Tulu je postala prva crna Afrikanka koja se domogla najsjanije olimpijske medalje.
Prekretnicu u košarkaškoj olimpijskoj tradiciji unela je dozvola nastupa profesionalnim igračima koja je rezultirala formiranjem najjače ekipe SAD, poznate kao „Tim snova“. Predvođeni Majklom Džordanom, Medžikom Džonsonom i Lerijem Birdom nisu imali ozbiljnijeg protivnika na turniru i „zlato“ iz Barselone bilo im je lako dostupno.
Iako su odluku MOK-a da organizaciju 25. Igara dodeli Barseloni mnogi pripisivali navodnom lobiranju tadašnjeg predsednika te institucije, Katalonca Huana Antonija Samarana, a ne sportskoj infrastrukturi grada koja datira još iz 1930, niti istorijskom podatku da se 1992. godina poklapala sa 500-godišnjicom Kolumbovog otkrića Amerike, domaćini nisu razočarali sportsku javnost, niti su na bilo koji način izneverili načela olimpijskog pokreta.
Pregled medalja
zlato srebro bronza
1. ZND 45 38 29
2. SAD 37 34 37
3. Nemačka 33 21 28
4. Kina 16 22 16
5. Kuba 14 6 11
6. Španija 13 7 2
7. Koreja 12 5 12
8. Mađarska 11 12 7
9. Francuska 8 5 16
10. Australija 7 9 11
11.Kanada 7 4 7
12. Italija 6 5 8
13. Velika Britanija 5 3 12
14. Rumunija 4 6 8
15. Čehoslavacka 4 2 1
16. Severna Koreja 4 0 5
17. Japan 3 8 11
18. Bugarska 3 7 6
19. Poljska 3 6 10
20. Holandija 2 6 7
21. Kenija 2 4 2
22. Norveška 2 4 1
23. Turska 2 2 2
24. Indonezija 2 2 1
25. Brazil 2 1 0
26. Grčka 2 0 0
27. Švedska 1 7 4
28. Novi Zeland 1 4 5
29. Finska 1 2 2
30. Danska 1 1 4
31. Maroko 1 1 1
32. Irska 1 1 0
33. Etiopija 1 0 2
34. Alžir 1 0 1
Estonija 1 0 1
Litvanija 1 0 1
37. Švajcarska 1 0 0
38. Jamajka 0 3 1
Nigerija 0 3 1
40. Letonija 0 2 1
41. Austrija 0 2 0
Namibija 0 2 0
Južna Afrika 0 2 0
44. Belgija 0 1 2
Hrvatska 0 1 2
Jugoslavija 0 1 2
Iran 0 1 2
48. Izrael 0 1 1
49. Kineski Tajpeh 0 1 0
Meksiko 0 1 0
Peru 0 1 0
52. Mongolija 0 0 2
Slovenija 0 0 2
54. Argentina 0 0 1
Bahami 0 0 1
Kolumbija 0 0 1
Gana 0 0 1
Malezija 0 0 1
Pakistan 0 0 1
Filipini 0 0 1
Portoriko 0 0 1
Katar 0 0 1
Surinam 0 0 1
Tajland 0 0 1
Prvi put olimpijske medalje osvojili su takmičari iz Litvanije, Namibije, Hrvatske, Izraela, Slovenije, Malezije, Katara i ZND (Zajednice Nezavisnih Država, odnosno bivšeg ŠSR-a bez baltičkih republika.
