petar_II_petrovic_njegos

Na današnji dan – 31. oktobar

 

1517 – Umro je italijanski slikar Fra Bartolomeo (Bartolommeo),jedan od poslednjih firentinskih renesansnih majstora. Smatra se pretečom baroka („Bogorodica sa svecima“, „Pijeta“).

1517 – Ogorčen mnogobrojnim zloupotrebama crkve, nemačkisveštenik Martin Luter (Luther) okačio je na vrata katedrale u Vitenbergu i stavio na javnu raspravu 95 teza o reformi crkve. Time je u nemačkim zemljama počela Reformacija, a Luter je postao jedan od njenih vođa.

1632 – Rođen je Jan Vermer (Vermeer), jedan od najvećihholandskih majstora 17. veka. Nepriznat i neshvaćen za života, dva veka kasnije svrstan je među najveće umetnike u istoriji slikarstva, a njegove slike dostigle su astronomske cene („Pogled na Delft“, „Žena s pismom“, „Devojka s đerdanom“, „U ateljeu“, „Čas muzike“).

1795 – Rođen je Džon Kits (John Keats), jedan od velikana izplejade engleskih romantičara s kraja XVIII i početka XIX veka. Za pet godina stvaralaštva (umro je u 26. godini) ostavio je delo koje ga svrstava u jednog od najvećih pesnika engleske književnosti („Endimion“, „Oda slavuju“, „Oda grčkoj urni“, „Oda jeseni“).

1848 – Carske čete pod feldmaršalom Alfredom Vindišgrecom(Windisćgraetz) zauzele su Beč, čime je ugušen osmomesečni Bečki ustanak tokom kojeg je bila uspostavljena revolucionarna vlada.

Povezana vest:  Na današnji dan - 13. februar

1851 – U Cetinju je umro crnogorski vladika, filozof i državnik Petar II Petrović Njegoš, veliki epski pesnik, autor slavnog dramsko-epskog dela „Gorski vijenac“. Kao državnik postavio je temelje moderne crnogorske države, ustanovio izvršnu vlast i senat, organizovao sudove, uveo poreze. Za njegove vladavine osnovana je prva štamparija u Cetinju 1834 i podignuta prva škola. U književnoj baštini ostavio je i ep „Luča mikrokozma“, dramu „Lažni car Šćepan Mali“, pesme.

1871 – Na osnovu ustava iz 1869. (Namesnički ustav), donet jeprvi zakon o poroti u Srbiji, koji je stupio na snagu 1. januara 1872.

1918 – U atentatu je ubijen bivši mađarski premijer grofIštvan Tisa (Istvan Tisza), vođa reakcionarne Nacionalne stranke rada.

1922 – Rođen je kambodžanski princ Norodom Sihanuk (Sihanouk),kojeg je na presto prvi put dovela francuska kolonijalna vlast 1941. Abdicirao je 1955. u korist oca Norodoma Suramarita, a posle njegove smrti 1960. ponovo je postao šef države. Oboren je sa vlasti 1970. U državnom udaru generala Lon Nola, potom je kratko (1975-76) bio predsednik tokom režima Crvenih Kmera. Posle niza burnih političkih promena, 1993. je ponovo postao kralj Kambodže.

Povezana vest:  NA DANAŠNJI DAN, 1. januar

1925 – Reza Kan (Khan) je preuzeo presto Irana i osnovaodinastiju Pahlavi, koja je vladala tom zemljom do Islamske revolucije 1979.

1926 – Umro je američki mađioničar, poreklom mađarskiJevrejin Hari Hudini (Harry Houdini), najpoznatiji mađioničar 20. veka. Rođen kao Erih Vajs (Ehrić Weiš), promenio je ime u čast francuskog mađioničara Robera Hudina (Robert Houdin).

1940 – Pobedom britanske avijacije završena je Bitka zaBritaniju koju su Nemci počeli u julu snažnim bombardovanjem i pomorskom blokadom Velike Britanije. Britanci su preuzeli vazdušnu kontrolu nad Lamanšom, a Nemci su odustali od invazije na to ostrvo.

1952 – SAD su na Maršalskim ostrvima na Tihom okeanu, izveleprvu probu hidrogenske bombe.

1956 – Bombardovanjem egipatskih aerodroma, Britanija i Francuskasu počele napad na Egipat, tokom Suecke krize.

1961 – U procesu destaljinizacije Sovjetskog Saveza, Staljinoviposmrtni ostaci premešteni su iz mauzoleja na Crvenom trgu u grobnicu uz zidine Kremlja.

1984 – Ispred rezidencije u Nju Delhiju ubijena je Indira Gandi,premijer Indije. Ubistvo su izvršili Siki ekstremisti, pripadnici njenog ličnog obezbeđenja.

1991 – Na prvim višepartijskim izborima u Zambiji FrederikČiluba (Frederick Ćiluba) pobedio je Keneta Kaundu (Kenneth), lidera u borbi za nezavisnost i prvog predsednika zemlje.

Povezana vest:  Na današnji dan - 8. novembar

1993 – Umro je italijanski režiser Federiko Felini (FedericoFellini), koji je pedesetih godina 20. veka postao vodeće ime italijanskog I svetskog filma. Jedan od najistaknutijih predstavnika italijanskog neorealizma dobitnik je tri Oskara za filmove „Ulica“, „Kabirijine noći“ i „Osam i po“. Proslavili su ga i „Amarkord“, „Sladak život“, „Đulijeta i duhovi“.

1999 – Tokom 113. fudbalskog derbija „Partizana“ i „Crvenezvezde“ u sukobima navijača poginuo je učenik Aleksandar Radović. To je bio prvi slučaj nasilne smrti na fudbalskim utakmicama u Jugoslaviji.

2000 – Ruska raketa u kojoj su se nalazili prvi stanovnicimeđunarodne svemirske stanice, eksplodirala je u Kazahstanu.

2003 – U Maleziji je nakon 22 godine izabran peti po redupredsednik vlade Abdulah Ahmad Badavi. On je na toj dužnosti zamenio Mahatira Mohameda koji je, sa reputacijom najkontroverznijeg azijskog lidera, vladao tom zemljom jugoistočne Azije od 1981.

2010 – Na izborima u Brazilu za novog šefa države izbrana jeDilma Vana Rusef (Roušeff) i ona je prva žena predsednik u istoriji te zemlje.

2011 – UNESCO je primio Palestinu u punopravno članstvo, nakončega su Kanada, SAD i Izrael obustavili finansiranje te organizacije.