Upoznajte subotičke festivale – prvi deo
Predstavljamo vam deo festivala okupljenih oko zajedničke inicijative Subotica – grad festivala.
Festival evropskog filma Palić, Međunarodni festival pozorišta za decu, Interetno, Dužijanca, Književni festival „Pisci u fokusu“ i Festival ljubavi i vina čine deo jedinstvene kulturne ponude jednog od najlepših gradova u regionu koji tokom čitave godine punim srcem privlači veliki broj gostiju iz čitavog sveta.
Festival evropskog filma Palić (jul)
Festival evropskog filma Palić održava se svake godine tokom jula meseca na više lokacija u Subotici i na Paliću – bioskop pod otvorenim nebom na Letnjoj pozornici (Palić), Velika terasa (Palić), Bioskop Eurocinema (Otvoreni univerzitet Subotica), Art bioskop Aleksandar Lifka (Subotica) i Scena Jadran (Narodno pozorište Subotica).
Sa više desetina filmova iz cele Evrope, koje Festival prikaže svake godine, u devet programskih celina, ova manifestacija je postala mesto okupljanja najznačajnijih predstavnika evropskog filma danas i mesto susreta publike sa savremenim filmskim tokovima.
Festival je do danas ugostio veliki broj značajnih predstavnika evropske kinematografije, mnoge od njih u jeku stvaralačkog rada. Festival su, između ostalih, posetili Ken Rasel, Ištvan Sabo, Ken Louč, Teo Angelopulos, Jirži Mencl, kao i gotovo svi relevantni domaći filmski umetnici, počev od predstavnika domaćih filmskih klasika poput Gorana Markovića, Želimira Žilnika i Srđana Karanovića, do reditelja i filmskih umetnika srednje i mlađe generacije, poput Srđana Koljevića, Olega Novkovića, Stefana Arsenijevića, Vladimira Paskaljevića, Daneta Komljena i drugih. Nagrada “Aleksandar Lifka” koju Festival svake godine dodeljuje za izuzetan doprinos evropskoj kinematografiji predstavlja relevantno priznanje koje se odnosi na celokupan rad filmskog umetnika.
Nagrada nosi ime po Aleksandru Lifki, jednoj od najznačajnijih evropskih figura zaslužnih za promociju pokretnih slika u prvoj polovini prošlog veka. Među dosadašnjim dobitnicima ove nagrade su Lučijan Pintilije, Jirži Mencel, Margareta Fon Trota, Kšištof Zanusi, Dušan Makavejev, Eva Ras, Milena Dravić, Ljubiša Samardžić, Velimir Bata Živojinović, Ištvan Sabo, Mikloš Jančo, Peter Bačo, Ken Louč, Goran Paskaljević, Ken Rasel, Miki Manojlović…
Ovogodišnji dobitnici nagrade „Aleksandar Lifka“ su Konstantin Kosta Gavras i Goran Marković.
Festival je osnovan 1992. godine od strane Opštine Subotica, i od tada je prerastao u relevantan regionalni filmski festival na mapi evropskih filmskih festivala, na kojoj se izdvaja po sadržaju koji u potpunosti čini evropski film. Od 2003. Festival dobija članstvo u „Evropskoj koordinaciji filmskih festivala“.
Međunarodni festival pozorišta za decu (maj)
Međunarodni festival pozorišta za decu održava se tokom maja meseca, na više lokacija u Subotici – Narodno pozorište Subotica (scena Jadran), Pozorište „Deže Kostolanji“, Dečje pozorište Subotica, Trg slobode, Otvoreni univerzitet, Gradska biblioteka, galerije u Subotici, zatim na više lokacija u Novom Sadu, pozorištima širom Srbije i u Pozorištu lutaka „Bela Kever“ u Segedinu (Mađarska).
Svake godine, u okviru svog Takmičarskog programa, Festival predstavi po 20 pozorišnih produkcija iz celog sveta, a svako izdanje Festivala posebno je posvećeno prezentaciji i upoznavanju pozorišnog stvaralaštva za decu i lutkarstva određene odabrane zemlje. Festival svake godine, kroz međunarodne naučne skupove, međunarodne susrete lutkarskih škola i izdavačku delatnost, pokreće važne teme na polju pozorišne umetnosti za decu i mlade, dok se, preko izložbi, filmskog programa i programa Trgovi i ulice, posetiocima omogućava neposrednije upoznavanje sa pozorištima za decu iz regiona.
Svake, godine, festivalski program sa oko 2.500 učesnika iz celog sveta, prati 30.000 posetilaca, a festivalski program gostuje u gradovima u celoj Srbiji, dok se u Mađarskoj održava repriza svakog izdanja Festivala.
Međunarodni festival pozorišta za decu u Subotici osnovan je 1994. godine odlukom Skupštine Opštine Subotica sa ciljem da se na njemu prikažu najvrednija i umetnički najrelevantnija scenska ostvarenja iz međunarodne i domaće produkcije za decu.
Do danas, Festival je predstavio više od 400 pozorišnih produkcija iz zemlje, Evrope i sveta, od kojih su mnoge ostvarile značajan estetski uticaj na razvoj dečjeg i teatra za mlade, kao i na razvoj umetnosti lutkarstva.
Za svoj izuzetan doprinos razvoju scenske umetnosti za decu i kulture uopšte, Festival je 2005. godine nagrađen Vukovom Nagradom – najvećim kulturnim priznanjem u Republici Srbiji, dok je 2009. godine ovenčan nagradom Pro Urbe za značajan doprinos razvitku i ugledu grada Subotice podizanjem njegovih materijalnih i duhovnih vrednosti. Festival je dobitnik i specijalne Međunarodne nagrade za doprinos razvoju dramskog odgoja Grozdanin Kikot za 2009. koju dodeljuje Centar za dramski odgoj iz Mostara. Međunarodni festival pozorišta za decu je 2000. godine bio jedan od inicijatora osnivanja nacionalnog centra UNIMA-e, a od 2008. je član ASSITEJ-a (Međunarodne asocijacije pozorišta za decu i mlade).“
Interetno (avgust)
Festival Interetno održava se tokom avgusta meseca na Trgu slobode i u Mađarskom kulturnom centru “Nepker” u Subotici.
Ovaj multidisciplinarni festival svake godine okuplja veliki broj izvođača, uglavnom iz oblasti tradicionalnog plesa i muzike.
Pod sloganom „Svet dolazi u Suboticu“, Interetno svake godine stvara prostor za nastupe izvođača iz udaljenih i manje poznatih kultura, poput plesnih trupa koje su ove godine stigle iz Kolumbije, Kanade, Koreje i Italije. Posebnim predstavljanjem pojedinih kultura manje poznatih naroda Evrope, Azije i Amerike, Interetno se pozicionirao kao mesto susreta tradicija i otkrivanja nove inspiracije u starim vrednostima.
U okviru Festivala, održava se veliki sajam rukotvorina i zanata, tradicionalne radionice i igraonice za decu, Ex-libris izložbe po ranije raspisanim konkursima i žurke.
Tokom devet godina postojanja, Interetno festival je predstavio folklornu istoriju i neke od najznačajnih predstavnika tradicionalne umetnosti različitih naroda.
Dužijanca (avgust)
Tradicionalni žetveni festival Dužijanca održava se tokom avgusta meseca na više lokacija u Subotici (Vestibil Gradske kuće, Trg Slobode, Katedrala Sv. Terezije Avilske) i u okolnim, prigradskim naseljima – Ljutovo, Tavankut, Bajmok, Mala Bosna, Stari Žednik i Đurđin.
Kao manifestacija sa gotovo stogodišnjom tradicijom, Dužijanca je prepoznatljiv regionalni kulturni i turistički događaj koji prezentuje kulturu i tradiciju bunjevačkih Hrvata, grada Subotice i njegove okoline.
Dužijanca svake godine organizuje tamburaške i folklorne večeri, likovne kolonije i promenade, a poseban pečat daju joj žetvene svečanosti u prigradskim naseljima.
Dužijanca je nosilac prestižne nagrade Pro Urbe za 2001. godinu.
Književni festival „Pisci u fokusu“ (mart)
Književni festival „Pisci u fokusu“ održava se tokom meseca marta, u Amfiteatru Otvorenog univeziteta u Subotici.
Posvećen pisanoj reči, Festival je osmišljen kao mesto za okupljanje pisaca iz regiona. Festivalski program je baziran na razgovorima sa svakim pojedinim piscem, promocijama časopisa, dok prateći programi – izložbe i koncerti, pružaju priliku posetiocima da se i bliže upoznaju sa gostima.
Svi programi u okviru Festivala su besplatni.
Gosti festivala, između ostalih, do sada su bili Dušan Kovačević, Zoran Živković, Vladimir Arsenijević, Radoslav Petković, Dragan Velikić, Goce Smilevski, Ljupko Dereš, Janoš Terei, Noemi Seči, Atila Balaž, Zoran Ferić i drugi.
Festival ljubavi i vina (14. februar)
Festival ljubavi i vina je međunarodna muzička manifestacija koja se održava svake godine 14. februara – na Dan Svetog Trifuna (zaštitnika vina i vinogradara) i Dan Svetog Valentina (popularno Dan zaljubljenih), u Velikoj većnici Gradske kuće u Subotici.
U okviru festivalskog programa, svake godine nastupaju poznati kantautori i mladi pevači iz Srbije, Hrvatske, Mađarske i Rusije, uz pratnju festivalskog orkestara i hora.
