Izložba „Božana – slikar kostima“ posvećena našoj velikoj kostimografkinji Božani Jovanović, čarobnici magične i efemerne, a ipak opipljive i materijalne umetnosti pozorišne scene – pozorišnog kostima, koju su zajednički priredile Ivana Žigon i Dušica Knežević, biće otvorena 7. juna (18,00) u Muzeju Narodnog pozorišta.
Teško je predstaviti izložbom ovog formata jedan toliko obuhvatan, slojevit, promišljen, izrađen, materijalan i istovrmeno nematerijalan opus i stvaralaštvo jednog velikog umetnika kao što je Božana Jovanović.
Božana – slikar kostima – sluša, gleda, čita, proučava, mašta i beleži svoja maštanja slikajući na papiru, a potom, do poslednjeg detalja osmišljava i realizuje više od nezamislivih pet stotina premijernih kostimografskih ostvarenja (za drame, opere, balete) i isto tako nezamislivi broj pojedinačnih kostima koji ponekad broje nekoliko stotina po predstavi.
Božanina izuzetna, ovom izložbom još uvek nesaglediva i neobuhvatna karijera pozorišnog kostimografa, počinje 1950. godine u Beogradu i traje neprekidno do 2017. godine. Radila je „čarobnica Božana“ – kako je njeni glumci, baletski igrači i pevači u ovoj izložbi najčešće nazivaju u svojim toplim i sadržajnim pismima, u skoro svim pozorišnim kućama naše zemlje i regiona i sarađivala sa najvećim rediteljima, scenografima, koreografima i glumcima… Veoma zapažena su bila i njena gostovanja u nacionalnim teatrima u Moskvi, Petrogradu, Stokholmu, Trstu i Berlinu.
U Narodnom pozorištu bila je zaposlena punih 35 godina kao kostimograf (od 1965 do 2000. godine), a lista premijernih kostimografskih ostvarenja u ovom teatru broji impozantnih 135. I broj priznanja koje dobila za svoj rad je impozantan – preko trideset najvećih nagrada u ovoj oblasti stvaralaštva.
Bez pretenzija na sveobuhvatnost, ova izložba je, pre svega, emotivna posveta i duboki poklon umetniku pozorišta i umetnosti uopšte; zatim, prikaz dragocenih kostimskih skica – za ovu priliku prikupljenih od porodice, kolega i prijatelja koji su ih dobili od Božane i sačuvali; izbor fotografija koje su zabeležile Božaninu saradnju sa našim najdivnijim glumcima i igračima; i, na kraju, pregršt, ne manje uzbudljivih i dragocenih, zapisa i sećanja na rad sa Božanom iz pera njenih saradnika i kolega u teatru.
Postavkom u prostoru Muzeja Narodnog pozorišta i digitalizacijom korpusa artefakata i pratećih podataka pristupilo se, možda prvi put sistematskije, teško dostupnim materijalima i mahom neobrađenoj temi umetnika kostimografa u pozorištu. Autorke izložbe zahvaljuju svima koji su u ovom poduhvatu pomogli tako što su nesebično podelili svoje uspomene i sećanja, fotografije, retke podatke iz arhiva, predmete iz kutija i fioka…
Saradnici na realizaciji izložbe bili su Radomir Milić (dizajn, prelom i priprema grafičkih materijala), Jelena Ratković (priprema i obrada vizuelnih materijala), Željko Jovanović (fotografija), Sanja Milosavljević (arhivski podaci), Jasna Saramandić (realizacija postavke) i Vera Mekić (priprema izloženih kostima).
Foto: Vukica Mikača
