Danas je u Beogradu preminuo glumac Branko Cvejić, dugogodišnji član i bivši direktor Jugoslovenskog dramskog pozorišta.
Rođen je u Beogradu 25. avgusta 1946. Maturirao je u Petoj beogradskoj gimnaziji 1965. i iste godine upisao glumu na Fakultetu dramskih umetnosti u Beogradu. Zajedno sa celom novom generacijom glumaca na poziv Bojana Stupice postaje član Jugoslovenskog dramskog pozorišta u maju 1967. U matičnoj kući odigrao je preko pedeset uloga od kojih su najznačajnije: Lord Graham (Lepeza ledi Vindermir), Frank (Zanat gospođe Vorn), Petrunjela (Dundo Maroje), Stanković (Pučina), Nikola (Nahod Simeon), Pera pisar (Gospođa ministarka), Simeonov-Piščik (Višnjik). Najviše je sarađivao sa rediteljem Dejanom Mijačem, kao glumac, a kasnije i kao producent brojnih predstava. Gostovao je i na drugim pozorišnim scenama, između ostalog i u Zvezdara teatru – pozorištu u čijem je osnivanju i sam učestvovao.
Igrao je u više od 40 celovečernjih igranih filmova i ostvario niz značajnih uloga u TV serijama, filmovima i dramama.
Bio je direktor Jugoslovenskog dramskog pozorišta od 2002. do kraja 2011. Kao pomoćnik direktora bio je angažovan u periodu 1986–1999. i imenovan za operativnog direktora s odgovornošću za poslove izgradnje nove zgrade Jugoslovenskog dramskog pozorišta 2000. godine.
Kao producent/direktor vodio je veliki broj nezavisnih projekata i koprodukcija.
Dobitnik je priznanja internacionalnog ranga – Zlatnog lovorovog vijenca na MESS-u u Sarajevu, Nagrade za pozorišno stvaralaštvo „Grad teatar“ festivala Grad teatar Budva (2011), nagrade festivala Dani Sarajeva (2011) i jedinstvene nagrade nacionalnog značaja, „Nikola–Peca Petrović“ Pozorišnog maratona u Somboru (2006). Godine 1989. dobija Specijalno priznanje Jugoslovenskog dramskog pozorišta. Na Sterijinom pozorju, dobio je glumačke nagrade lista Večernje novosti za ulogu Nikole u predstavi Nahod Simeon, 1981. i nagradu lista Glas omladine za ulogu Petrunjele u Dundu Maroju, 1977.
Branko Cvejić pripada generaciji srpskih i jugoslovenskih pozorišnih, filmskih i televizijskih glumaca koja je, krajem šezdesetih godina prošlog veka, osvojila, potpuno preuzela i radikalno izmenila izgled ovdašnjeg glumišta, napravivši dovršen stilski preokret kojim je najavljeni dah modernosti iz prethodne decenije konačno postao dominantnim scenskim izrazom u skladu sa duhom epohe i kretanjima u scenskim umetnostima u svetu.
Doprinos Branka Cvejića ovoj glumačkoj revoluciji kulminirao je u televizijskoj seriji, kao i kasnijem filmskom nastavku, „Grlom u jagode“, autora Srđana Karanovića, u kojoj je ovaj stilski prevrat, najavljen brojnim ranijim ulogama u Jugoslovenskom dramskom pozorištu i Ateljeu 212, kao i na filmu i televiziji, „ozvaničen“ i ustoličen. Ova uloga učinila je Branka Cvejića jednim od vodećih dramskih umetnika svoje generacije i ondašnje Jugoslavije.
Još veći i značajniji jeste doprinos Branka Cvejića u ulozi upravnika Jugoslovenskog dramskog pozorišta, kuće u kojoj je proveo svoj ceo radni vek. Još od sredine osamdesetih angažovan kao dragocena i ključna osoba, prvi saradnik legendarnog upravnika Jovana Ćirilova, Cvejić je bio idealna spona između triju pozornica JDP-a i upravljačke strukture Kuće. Prostije rečeno, kontinuitet ogromnih uspeha pozorišta, od vremena predstava kakve su bile Putujuće pozorište Šopalović, Rodoljupci, Buđenje proleća, Dozivanje ptica, Baal, Per Gint, Seobe, Ruženje naroda, Pozorišne iluzije, Bure baruta i desetine drugih – bio je moguć samo kroz predan i pouzdan radno-operativni angažman Branka Cvejića. Mnoge od ovih predstava nisu samo vrhunski umetnički dometi, nego i potpuni produkcijski iskoraci po raznim osnovama, od njihove fizičke veličine do upotrebe do tada nezamislivih scenskih postupaka, materijala i efekata. Uz Jovana Ćirilova, Branko Cvejić je ključna osoba za kontinuitet uspeha Kuće, ne samo u zemlji, nego i na brojnim, najčešće festivalskim, gostovanjima u inostranstvu.
JDP je izraslo u jedan od vodećih evropskih teatara, što je potvrđeno i članstvom u Evropskoj pozorišnoj konvenciji, a ubrzo zatim, 2006. godine, i pozivom za članstvo u najznačajnijoj pozorišnoj asocijaciji kontinenta – Uniji teatara Evrope koju je, pre više od trideset godina osnovao jedan od najvećih reditelja u istoriji pozrorišta, Đorđo Streler. Cvejićev upravnički rad karakterišu daljnji reperotarski prodori, nastojanje na načelu da je JDP kuća u kojoj rade najbolji umetnici u svim oblastima. Načelo otvorenosti u izboru saradnika – svih vodećih ličnosti regiona, baš kao i neprestano uključivanje mlađih i najmlađih umetnika, učinilo je da JDP u upravničkoj epohi Branka Cvejića gostuje na tri kontinenta, u sedamdesetak gradova sveta, da višekratno osvoji sve moguće domaće i regionalne nagrade u kategorijama najboljih predstava, kao i pojedinačnih umetničkih dometa koji bi teško bili mogući bez upravničkog angažmana. Predstave Šine, Hadersfild, Skup, Skakavci, Sanjari, Elijahova stolica, Rođeni u YU, Fedrina ljubav, Mletački trgovac, Metamorfoze, kao i desetine drugih, predstavljaju stalnu postavku jednog imaginarnog muzeja srpskog i evropskog teatra dvadeset prvog veka, antologijske vrednosti višestruko potvrđene najvećim mogućim zvaničnim nagradama.
Branko Cvejić, likom i delom, ostavlja za sobom osoben i svetao trag, trajan doprinos ne samo srpskoj kulturi, umetnosti i društvu, a u svom teatru, Jugoslovenskom dramskom pozorištu, ostaće zapamćen kao jedna od najznačajnijih ličnosti u bogatoj istoriji te kuće.
Foto: Antonio Ahel/ATA Images
